شناسایی دشمنان طبیعی تریپس پیاز، thrips tabaci (l.) ، و تراکم جمعیت آفت و دشمن طبیعی غالب آن روی چهار رقم سیب زمینی در منطقه اردبیل

تریپس پیاز، thrips tabaci lind.، یکی از آفات مهم محصول سیب زمینی، solanum tuberosum l.، در منطقه اردبیل است. در آزمایشات مزرعه ای، تراکم جمعیت تریپس پیاز و شکارگرهای آن روی چهار رقم سیب زمینی به نام های agria (رقم تجاری)، arensa و fantasia (رقم های با عملکرد بالا) و savalan (رقم جدید) مطالعه شد. غده های رقم های سیب زمینی در یک مزرعه آزمایشی با مساحت تقریبی 500 مترمربع کاشته شدند. این آزمایشات در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با چهار بلوک انجام شد. نمونه برداری ها از مرحله رشدی اواخر به ساقه رفتن تا ریزش گلبرگ انجام شدند. در هر نوبت نمونه برداری، 10 گیاه از هر رقم به طور تصادفی انتخاب شدند و تعداد تریپس پیاز به ازای یک گیاه با استفاده از ذره بین دستی 20x شمارش و یادداشت شدند. کمترین و بیشترین تراکم جمعیت تریپس به ترتیب روی رقم agria و savalan مشاهده گردید. تراکم جمعیت تریپس روی رقم arensa به طور معنی داری بیشتر از رقم fantasia بود. در این تحقیق بیست و چهار گونه شکارگر تریپس جمع آوری و شناسایی شدند. درصد فراوانی نسبی aeolothrips intermedius bagnall و orius niger wolff روی رقمهای agria، fantasia، savalan و arensa در مقایسه با سایر گونه های شکارگر بیشتر بود. در بین شکارگرهای تریپس پیاز، o. nigerو a. intermedius همبستگی مثبت و بالایی را با تراکم تریپس پیاز داشتند. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که این شکارگرها در کنترل تریپس پیاز در مزارع سیب زمینی در منطقه اردبیل موثر هستند. غنای گونه ای بیشتر شکارگرها و درصد فراوانی بالای اکثر گونه های شکارگر روی رقم agria سبب شد که شاخص تنوع شانون روی این رقم در مقایسه با سایر رقم های مورد مطالعه بیشتر محاسبه شود. درصورتیکه غنای گونه ای کمتر شکارگرها و درصد فراوانی بالای برخی از گونه های شکارگر روی رقم savalan سبب شد که در بین رقم های مورد مطالعه کمترین شاخص تنوع شانون روی این رقم محاسبه شود. در هر یک از مراحل رشدی سیب زمینی، مقدار شاخص تنوع شانون روی رقم agria در مقایسه با سایر رقم های مورد مطالعه بیشتر بود. کمترین شباهت کمپلکس شکارگرهای مرتبط با تریپس پیاز بین رقم های agria و savalan مشاهده گردید. چراکه، شاخص شباهت گونه ای موریسیتا-هورن بین دو کمپلکس شکارگرها 94/0 محاسبه شد. این نتیجه نشان می دهد که گونه های شکارگر تریپس پیاز روی رقم های agria و savalan کاملا همگن نیستند. کمی کردن وجود و فراوانی شکارگرهای تریپس پیاز روی رقم های مختلف سیب زمینی گام مهمی در کنترل تریپس پیاز می باشد. تحقیقات بعدی در راستای تعیین راه کارهای مناسب مدیریت حفظ و حمایت از این شکارگرها به منظور بهبود کنترل طبیعی تریپس پیاز خواهد بود. بر اساس نتایج حاصل می توان نتیجه-گیری کرد که رقم agria در بین رقم های مورد مطالعه مطلوبیت کمتری نسبت به تریپس پیاز داشت و از طرف دیگر رقم agria در بین رقم های مورد مطالعه برای شکارگرهای تریپس پیاز مطلوب تر و جلب کننده تر است و پتانسیل کاربرد در برنامه های مدیریت تلفیقی تریپس پیاز در مزارع سیب زمینی در منطقه اردبیل را دارد.